Kritiek op het agnosticisme

Het agnosticisme claimt dat wij de eerste oorzaak der dingen niet kunnen kennen. Een iets andere definitie is dat er geen uitsluitsel kan zijn over het bestaan van god(en). Op zich is dit een zeer goed principe: wij weten namelijk niet alles. Het geeft een mogelijkheid om je niet te hoeven uit te spreken over het wel of niet bestaan van god.

Ikzelf ben een agnostische atheïst. Ik geloof niet in een god, en ik weet niet de eerste oorzaak der dingen. Was er een god, was er een big bang, waren ze er beiden, of is toch het heelal geschapen door de godin van "vorige week dinsdag". Dit kunnen we gewoon niet weten. Echter moet ik wel zeggen dat ik zeer sceptisch ben tegenover het begrip god. Ik denk dat veel van de goden waarin sommige mensen geloven, niet bestaan.

Voor mij kleeft er een nadeel aan het begrip 'agnosticisme'. Het wordt vaak misbruikt door theïsten. Dit misbruik uit zich op meerdere manieren. Zo claimen ze, omdat atheïsten niet kunnen bewijzen dat god niet bestaat, dat hun god gewoon bestaat. en dan verwachten ze wel dat iedereen zich aan de leefregels van de bijbel of de koran moet houden, omdat die door god gegeven zijn. Dus de gedachtegang is zoiets als:
Jij weet niet dat god niet bestaat. Ik geloof in God. Jij moet mijn geloof respecteren. Ik stem CDA, jij zit dadelijk opgescheept met een christelijke theocratie.

Soms wordt het ook gebruikt om te vermijden een definitie van god te geven: "God werkt op mysterieuze wijze.", Indien er een definitie is dan wordt het veel makkelijker om tegenargumenten voor god te vinden. Je kan dan kijken of de definitie logisch constituent is, en het godsbegrip toetsbaar is.

De vraag is nu: 'Kan je bewijzen dat een bepaalde god niet bestaan, hoe ridicuul die god dan ook mag zijn omschreven'

Als men uitgaat van de logica is het dan soms wel mogelijk om bepaalde uitspraken over goden te doen? Ook kan je kijken naar de waarde van het godsbegrip: kom je ermee dichter bij de eerste oorzaak der dingen, of vervang je gewoon een probleem door een ander identiek probleem of zelfs door een complexer probleem?

Nu echter komt een van de problemen naar boven, wat is een god? Jammer genoeg, (of gelukkig) is er geen 1 type god. Er zijn er duizenden. Ik ga nu een deel van die goden op drie verschillende hopen gooien. De drie categorieën zijn de 'natuur' goden, de transcendente god en de 'eerste oorzaak' goden (deisme).

De Natuurgod, bestaat die?

Met natuur god bedoel ik goden zoals Thor, god van de donder, of Artemis, god van de jacht. Dit zijn vaak welomschreven goden, met elk hun eigen speciale "superkracht". De goden lijken menselijk en maken deel uit van onze wereld en realiteit. Sommige van deze goden schijnen ook vaak in direct contact met mensen te treden in een lichamelijke vorm. Dan zou je toch moeten denken dat het vrij makkelijk moet zijn om te bewijzen dat deze goden bestaan, indien ze in het echt zouden bestaan. Het feit dat Thor met zijn hamer nog nooit bij een onweer is gesignaleerd en er gewoon een vele simpelere wetenschappelijke verklaringen voor onweer zijn, moet toch wel voldoende bewijs zijn voor de meeste mensen dat Thor niet echt bestaat. Dit soort argumenten zou je voor vele van deze goden kunnen houden. De kans dat Thor in elk geval bestaat is erg klein en je hoeft er totaal geen rekening mee te houden.

transcendente god

Dit zijn van die goden die zo een beetje werken als de force in starwars. Ze zijn niet lichamelijk, maar hebben een effect op de realiteit. Soms luisteren ze naar de naam Allah, God of Yahwe. Om me het mezelf wat gemakkelijker te maken ga ik ervan uit dat deze goden enkele speciale eigenschappen hebben. Deze goden zijn vaak almachtig (omnipotent). De reden hierachter is dat ze dat wel moeten zijn omdat ze deze realiteit hebben gemaakt. Ze kunnen ermee doen wat ze willen. Ook wordt vaak beweerd dat ze een totale kennis van de toekomst (omniscient) hebben. Deze eigenschap is, denk ik, nog een overblijfsel van vroeger, toen men nog in het determinisme geloofde. Een andere eigenschap is dat goden totaal liefdevol en toch ook persoonlijk zijn. De god moet wel liefdevol voor ons zijn volgens de religie of anders heeft het totaal geen zin om hem te aanbidden.

Als je nu al deze eigenschappen zie van deze goden kan je allemaal filosofische spelletjes gaan spelen. Je hebt bijvoorbeeld de eeuwige discussies tussen vrije wil en alwetendheid, en ook is er nog het probleem van het kwaad. Wie is er verantwoordelijk voor het kwaad als god van te voren kan zien of er kwaad wordt gedaan en als god kan ingrijpen in de situatie, maakt het niet ingrijpen in een situatie god tot een sadist en dus niet liefdevol. Waarom heeft god ons de mogelijkheid geven om slecht te doen, is dit niet meteen een reden om aan te nemen dat god niet totaal goed is? Dit is tegen de definitie van god. Dus dit kan ook weer niet.

Conclusie: deze goden leidde tot allemaal filosofische problemen, waarvan de meeste totaal onopgelost blijven. Ik denk dat het beter is om dit type goden totaal te negeren in de beschrijving van mijn wereld.

De goden van het deïsm

Dit zijn zeer luie goden. Ze hebben maar een ding gedaan, ze hebben het heelal geschapen. Verder is er niets over ze bekend. Het kan bijvoorbeeld een god zijn die het gewoon leuk vond om heelal te scheppen, en wij zijn er per ongeluk in ontstaan. Of misschien is die wel bezig met god te spelen, maar dan in een andere melkwegstelsel. In elk geval deze goden hebben geen interesse in de mensheid. Waarom zouden wij dan enige interesse moeten hebben voor hem? Je kan niets over hen te weten komen, dus waarom zou je een poging doen? Je moet echter wel toch de agnostische houding aannemen ten aanzien van deze god. Het is namelijk ook niet mogelijk om te bewijzen dat deze god niet bestaat.

Ik hoop dat ik aannemelijk heb kunnen maken, dat je niet agnostisch hoeft te zijn voor alle mogelijke typen goden. Niet elk idioot idee hoef je serieus te nemen.

Moet je alle kennis in het universum hebben om te zeggen 'god bestaat niet'

Soms wordt het agnosticisme aannemelijk gemaakt door te wijzen dat een mens maar een zeer geringe deel van de wereld en het heelal kent. Hoeveel procent van de informatie op aarde is in je bezit? 10%, 1%, 0.1%...? Hoeveel procent van de informatie over het heelal heb je nu? Hoeveel procent van de informatie van het heelal heb je nu NIET in je bezit? Dat komt zo ongeveer neer op zo'n 100% of 99.9 en dan nog een heleboel andere negens. Omdat we maar over zo weinig echte kennis hebben, wordt het onmogelijk om te weten of god nu bestaat of niet. Er wordt zelf geclaimd dat het noodzakelijk is om alle informatie te kennen voordat we de vraag over het bestaan van god kunnen beantwoorden.

Wat dit argument nu doet is zeer creatief omgaan met het begrip informatie. De vraag is niet in welke energie toestand een van de waterstof atomen in een ver afgelegen ster heeft, of dat we volledige kennis hebben van de alle natuur wetten. Maar is god niet persoonlijk? Is zijn bestaan niet gewoon evident? Is god niet gewoon ook op deze aarde? Ik kan gewoon kijken naar alle claims die worden gemaakt over god, er eentje uitkiezen en die zelf uittesten of die claim waar is. Als de koran beweert dat moslims rijkelijk beloont worden in dit leven als ze maar geloven in allah, en ik zie armoedige moslims, dan denk ik dat er ergens iets niet klopt.